xikmad wax akhriska
Faa'iidooyinka akhriska buugaagtu kuma koobna tirinta. Waxay leedahay tabaruc aad u weyn xagga caafimaadka iyo horumarka shaqsiyadeed. Faa’iidooyinkeeda caafimaad waxay ku saleysan tahay daraasado badan oo cilmiyaysan.
Akhriska buugaagta sidoo kale waxay kuu rogaysaa qof aad u kala duwan. Waxaad bilaabeysaa inaad dunida u aragto si ka duwan sidii hore. Caqligaaga ayaa sii fiiqma, awoodda maskaxdaada ayaa kororta.
Intaas waxaa sii dheer, macluumaadka aan dhamaadka lahayn ee aad ku baran doonto, waxay xitaa kuu horseedi kartaa inaad tagto meelo aadan waligaa sida caadiga ah u aadin oo aad kula kulanto dad aanad la kulmi karin. Maxaa yeelay aqoontu waa wax walba. Aqoonta lagama maarmaanka ah, waxaad ku gaari kartaa nolol aadan caadi ahaan ku noolaan karin.
1. Wuxuu kobciyaa Caqliga
Akhriska buugaagta ayaa aad muhiim ugu ah caafimaadka maskaxda. Ku urursanaanta ereyga iyo sheekada la akhriyo ayaa maskaxda kicisa. Daraasado badan ayaa ilaa maanta lala wadaagayaa natiijooyinka adag ee akhrisku dadka ka dhigaa mid caqli badan. Waxaa sidoo kale la ogyahay in dhaqdhaqaaqa maskaxdu uu sii xoogeysanayo, gaar ahaan qoraalka oo sii adkaanaya.
Daraasad la sameeyay sanadkii 2009 ayaa shaaca ka qaaday in akhrisku sababayo samaysma maaddo cusub oo maskaxda ku dhaca. Maaddada cad ayaa door weyn ka ciyaara barashada iyo cudurka dhimirka.
Akhrisku wuxuu qofka ka dhigaa qof xirfad badan u leh aqoonsashada iyo xallinta dhibaatooyinka, maadaama ay sidoo kale kor u qaadi doonto awoodda si fiican u lafo-guridda xaaladaha iyo fikirka si xeel dheer.
2. Wuxuu kobciyaa Eray bixinta
Shaki kuma jiro in akhrisku si weyn u ballaadhiyo eraybixinta qofka. Sababtoo ah waxaad sifiican diirada u saari doontaa ereyada aad ka boodi lahayd intaad dhageysaneyso hadalka qof, markaad wax aqrinaysid.
Lahaanshaha erey ballaadhan ayaa lagama maarmaan u ah qorayaasha iyo dadka hadlaba. Haddii aad blogging ama heeso qoraal ah leedahay, inaad yeelato ereyo badan waxay kugu sii qaadeysaa hal talaabo ganacsigaaga
Intaas waxaa sii dheer, akhrisku aad ayuu muhiim ugu yahay horumarinta luqadaha qalaad. Markaad ku horumariso dhawaaqa adoo dhageysanaya, waxaad ku baran doontaa naxwaha iyo ereyada cusub adoo aqrinaya. Waxaa intaa dheer, waxaad ku baran doontaa macnaha kala duwan ee ereyada jumlado kala duwan.
3.Wuxuu yareeyaa Stress-ka
Cadaadisku waa dhibaatooyinka ugu waaweyn ee maanta jira. Gaar ahaan soo-gaadhista muddada dheer ee walaaca ayaa waxyeello weyn u leh caafimaadka.
Akhrinta buugaagta, dhanka kale, waxay yareyn kartaa walbahaarka kugu soo gaara adiga oo kaa fogeeya ajendaha iyo dhibaatooyinka jira. Sida lagu xusay daraasad, akhrisku wuxuu umuuqdaa inuu yareynayo heerarka buufiska ee 68%.
Sida laga soo xigtay David Lewis, kaliya 6 daqiiqo oo si aamusnaan ah wax loo akhriyo ayaa ku filan in la yareeyo garaaca wadnaha isla markaana laga yareeyo xiisadda murqaha.
.4. aqonta ayuu badiyaa
Aqoontu waa waxyaabaha ugu muhiimsan nolosha. Shaki kuma jiro in intaad wax akhrinaysid, aad si joogto ah u rarto macluumaad isla markaana aad waxyaabo cusub oo maskaxdaada ah ka barato. Macluumaad kasta oo cusub oo aad barato wuxuu kuu oggolaanayaa inaad nolosha ka hesho faa iido badan.
Barbaarinta carruurta, sameynta ganacsi, ku noolaanshaha xaaladaha adag iyo waxyaabo kale oo badan oo muhiim ah waxaa lagu gaari karaa oo keliya aqoonta lagama maarmaanka ah. Buug ama joornaal, wax kasta oo la akhriyaa waxay kugu kordhin doonaan aqoon cusub.
5. Waxay xoojisaa Xusuusta
Dadka badankood dhib ayey ku qabaan xusuusta magacyada, cinwaanada ama nambarada. Laakiin akhriska joogtada ahi wuxuu siiyaa awood xusuus weyn.
Sababtoo ah markaad akhrinaysid buuga, waa inaad xasuusataa jilayaasha kala duwan, sheekooyinkooda iyo faahfaahintooda. Isku dayida inaad xasuusato waxyaabaha had iyo jeer waxay xasuusta ku haysaa. Sidaa darteed, xusuus cusub ayaa maskaxda ku abuurta xiriirro neerfayaal cusub (synapses) maskaxda ku haysa kuwii horena way sii xoogeystaan.
6. Waxay kordhisaa urursanaanta
Maalmahan, dadku wax badan ayey qabanayaan isla waqti isku mid ah. Inta uu hubinayo akoonkiisa Facebook ama Twitter, wuxuu sidoo kale la socdaa barnaamijka TV-ga. Intii aad qof la sheekeysaneyso oo aad ka shaqeyneyso shaqada, kuma mashquuli karo waxa ay tahay inuu sameeyo sababtoo ah waxyaabo kale oo maskaxdiisa ku jira.
Si kastaba ha noqotee, markaad naftaada ku dhex gasho buug, waxaad si buuxda u siinaysaa shaqadan. Xitaa akhrinta buug ilaa 15-20 daqiiqo kahor shaqo ubaahan feejignaan xoog leh waxay faaiido weyn u leedahay xoog saarida shaqadaada.
7.Waxay Bixisaa Xirfadda Qorista Si Fiican
Si aad u noqoto qoraa wanaagsan, qofku waa inuu marka hore akhriste noqdaa.
Akhriska joogtada ahi aad ayuu muhiim ugu yahay helitaanka sifooyinka qoraagu leeyahay. Akhriska, aasaaska afka sida higgaadda, macnaha, naxwaha, xarakaynta ayaa lagu baran karaa.
Sidoo kale ka fikir. Maxaad sameysaa si aad ugu fiicnaato shaqo kasta? Dabcan, waad baari doontaa shaqooyinka sayidyadooda shaqadaas. Waxaad daawaneysaa shaqooyinka muusikiiste aad jeceshahay inaad noqotid muusikiiste wanaagsan, waxaadna daawaneysaa filimada agaasimayaasha caanka ah si aad u noqoto agaasime.
Buugaagta sidoo kale waa sidaas oo kale. Akhrisashadooda waxay la mid tahay baaritaanka shaqada sayidkiisa.
8. inaad raaxo uhurudo
Akhrinta buugaagta halkii aad ka daawan laheyd filimada ama aad internetka ka dhex mari laheyd ka hor intaadan seexan waxay kaa caawineysaa inaad hurdo badan u raaxeyso. Maxaa yeelay buugaagta ma soo saaraan iftiin buluug ah sida aaladaha elektarooniga ah.
Maaddaama taleefanku yahay meesha ugu sarreysa waxyaabaha aan maalin walba la kulanno, xitaa akhrinta bogag yar oo naga fog ayaa na dejin doona oo naga dhigi doonta inaan si raaxo leh u seexanno.
Cilmi baaris ku saabsan mowduucan ayaa sheegeysa in caadada hurdada ka hor ay jirka u direyso calaamad muujinaysa in waqtiga hurdada uu soo socdo.
9.Waxay yareysaa niyad jabka
Dabcan, daawo ayaa loo baahan karaa maxaa yeelay niyad-jabka waa cudur daran. Si kastaba ha noqotee, akhrisku wuxuu naga caawiyaa la-qabsiga niyad-jabka maadaama uu yareeyo buuqa.
Daraasado ay sameeyeen jaamacadaha qaar ee Yurub (Jaamacadda Turin, Jaamacadda Groningen) waxay muujineysaa in bukaanada qaata daaweynta akhriska ay si fudud ula dagaallamaan niyad jabka. Waxaa sidoo kale lagu sheegay in maadooyinka ay ku jireen xaalad walaac yar iyo dagaal la'aan.
Daraasad kale ayaa sheegaysa in akhristayaasha joogtada ahi ay 21% ka yar yihiin niyad-jabka.
10 wexey xojinaynaa riyooyin kaga
Markaad akhrinaysid buuga, jilayaasha iyo dhacdooyinka ayaa qaban doona maalintaada male, taas oo si joogto ah maskaxdaada ugu kicin doonta jihadaas.
Waxaad qiyaasi doontaa meelaha buugga ku yaal oo aad qiyaasi karto sida dadku u eg yihiin. Sidaa darteed, intaadan bilaabin buugga, maskaxdaadu way madhnaan doontaa, markaad dhammayso buugga, adduunyo ayaa lagu abuuri doonaa riyooyinkiinna.
12.Waxay kobcisaa Kartida Damqashada
Gaar ahaan kuwa akhriya buugaagta mala-awaalka ah waxay aad ugu guuleystaan saadaalinta sida jilayaashu u dhaqmi doonaan una fahmayaan dareenkooda.
Cilmi baaris ay sameeyeen Toronto iyo Harvard University ayaa muujineysa in kuwa akhriya mala-awaalka ay sifiican ugu fahmaan dareenka shucuurta indhaha dadka isla markaana ka eegaan dhacdooyinka aragtida dadka kale.
13. Waxay yareysaa Khatarta Alzheimers
Akhrinta buugaagta ayaa maskaxda ku qasbeysa inay shaqeyso. Firfircoonidu sidoo kale maskaxda ka ilaalisaa inay lumiso xooggeeda.
Sababtoo ah sida muruqeena oo castle, maskaxdu waxay ubaahantahay jimicsi ay u ahaato mid caafimaad qaba oo xoogan.
Daraasad ayaa la soo saaray ayaa lagu sheegay in firfircoonida maskaxda ay jirto iyadoo lagu caawinayo dadka qaba cudurka Alzheimers. Kuwa sameeya waxqabadyada sida akhriska buugaagta loogu talagalay ciyaarta shataranjiga ayaa ah laba jeer oo laga yaabo in ay khatarta ku dhacdo si looga qaado cudurka Alzheimers.
14 bulsho ku kasbankartaa
Waxaa jira daraasado badan oo muujinaya in akhriska joogtada ahi uu hagaajiyo xirfadaha bulshada. Waxaan horey ugu soo sheegnay qodobka 12 inuu hagaajiyay awoodiisa naxariis.
Akhristayaashu waxay kufiicanyihiin tarjumida luuqada jirka iyo muujinta dadka kuwa aan fahan sanayn.
Sidoo kale, aqrinta buugaag farabadan waxay la macno tahay mowduucyo badan oo laga wada hadlayo. Tani waxay noqon doontaa tallaabo loo qaado saaxiibtinnimo qof kasta oo aad la sheekaysan karto.
15. Farxadda ayey badisaa
Akhriska buugaagta waa madadaalo lafteeda. Buug-gacmeedyada illaa horumarka shaqsiyeed, taariikh nololeedka illaa buugaagta sayniska, waxaad ka heli kartaa buug hubaal soo jiidan kara dareenkaaga oo kicinaya xiisahaaga.
Sahamin ay samaysay shirkadda Booktrust sanadkii 2013 ayaa muujisay in akhristayaasha joogtada ahi ay aad ugu qanacsan yihiin noloshooda, kuna faraxsan yihiin isla markaana ay u badan tahay inay qiimeeyaan waxa ay qabanayaan.
0 Comments